Najważniejsze jest zainteresowanie tematem:
1. Należy zorientować się, czy to hobby w ogóle jest dla Ciebie. Modele trialowe służą do precyzyjnej i tym samym powolnej jazdy w trudnym terenie, a nie do bicia rekordów prędkości i nieziemskich skoków.
2. Jeśli na punkt 1. odpowiedź brzmi „tak”, należałoby sprawdzić, czy możesz przeznaczyć na to hobby minimum 1000zł na sam „start”.
3. Jeśli na punkt 2. odpowiedź brzmi „tak”, należałoby obejrzeć kilka (kilkanaście/kilkadziesiąt) filmów, obejrzeć galerie i przejrzeć garaże w celu wybrania, jakiej klasy model Cię interesuje. Do wyboru (z grubsza) mamy:
-Super Scaled (SS) - dokładnie odwzorowane, prawie redukcyjne modele poruszające się w lekkim terenie, na filmach wyglądające jak prawdziwe.
-Scaled - Nieco podniesione i poszerzone, często większe wersje modeli SS.
-Sport – wciąż samochody fabryczne, ale przystosowane do jazdy w ciężkim terenie (duże opony, zderzaki offroadowe, szeroki rozstaw kół na osi itd).
-Extreme – odpowiedniki wyczynowych samochodów 1:1, przeznaczone na trudny teren, najdzielniejsze z pojazdów przypominających samochód.\
-Truck- Wszelkiej maści ciężarówki; wojskowe, 4x4, 6x6, 8x8, 10x10…
-Crawler- tzw. „wszędołaz”, przystosowany do jazdy w ekstremalnych terenach, potrafi wjechać tam gdzie prawa fizyki temu zaprzeczają.
4. Kiedy zdecydujesz się na daną klasę należy podjąć ważną decyzję, czy Twój model będzie na bazie gotowego czy wykonany samodzielnie.
Jeśli wybrałeś model gotowy, pomiń punkt 5.
Jeśli wybrałeś model „handmade” pomiń punkt 6.
5. Decydując się na wykonanie modelu samodzielnie, trzeba być przygotowanym na dodatkowe wydatki z tym związane, czyli zakup odpowiednich narzędzi potrzebnych do pracy:
-multiszlifierkaczyli tzw. „trzecia ręka”, bez której większość prac będzie możliwa do wykonania, lecz potrwa o wiele, wiele […] wiele dłużej… Za dobrej jakości sprzęt z końcówkami trzeba dać minimum 200zł
-palnik-np. "długopisowy" palnik bernzomatica, przydaje się do lutowania klatki bezpieczeństwa, opalania, lutowania i dla palaczy :... nie polecam "marketowych" bo mogą w skrajnych przypadkach nawet zrobić krzywdę, warto na palnik wydać, a to koszt około 100zł
-wkrętarka-po wkręceniu ręcznie ponad 100 śrubek, każdy ją docenia. Od 100zł (są takie po 30zł, ale nadają się na przyciski do papieru)
-wiertarka stołowa (kolumnowa)-bez niej wiercenie dziurek jest więcej niż nieprecyzyjne. Koszt około 300zł+100zł dobre imadło
-stół koordynacyjny (krzyżowy)- umożliwi proste frezowanie niektórych elementów takich jak rama. Kolejne 600zł.
-tokarka-służy do wykonywania wszelkiej maści elementów o przekroju koła, bardzo przydatna ale nie niezbędna, jednak to wydatek rzędu 2000zł
-frezarka- łączy funkcje wiertarki i stołu krzyżowego i niektóre frezarki mają możliwość połączenia z tokarką tworząc multi centrum obróbki. Najtańsze wersje to około 1500zł
-frezarka sterowana komputerowo (CNC)- „sama” robi części, jednak to koszt od 3000zł za mało dokładną, 3 osiową frezarkę.
Niestety oprócz narzędzi jest jeszcze wiedza, części których nie wykonamy sami i materiał-co tez trzeba uwzględnić.
6. Do wyboru mamy bardzo wiele modeli różnych firm, a opinii o nich jest x razy więcej. Postaram się w skrócie przedstawić części z nich:
-Axial AX-10 Scorpion- występuje w różnych wersjach (kit-do złożenia, rtr-gotowy do jazdy, rtc-gotowy do cięższej jazdy
) Najwięcej aluminiowych części w zestawie posiada wersja KIT. Fabrycznie nadaje się do klasy crawler, natomiast po przeróbkach również do scaled, extreme oraz truck/TT.-Axial SCX-10 - bardzo dobra, stosunkowo tania i sprawdzona baza pod extreme, jak również scaled oraz truck/TT.
-Tamiya TLT-1-tani model, jednak do trialu nadają się z niego tylko mosty, a resztę części można pozostawić w pudełku/sprzedać. Raczej baza scaleda, rzadko extreme i truck ze względu na stosunkowo wąskie mosty.
-Tamiya CR-01-ciekawy wybór, aczkolwiek ze względu na dość szerokie mosty nadaje się głównie na bazę do budowy trucka. Dobrze radzi sobie w terenie w wersji fabrycznej. Na zawody radzę dobrze go stuningować. Fabrycznie pasuje do klasy extreme, ale można go naciągnąć do scaled/truck lub nawet crawler.
-Tamiya f-350/hilux- coraz mniej popularny model, ze względu na konieczność wielu przeróbek. Posiada mosty zbliżone do tlt-1, jest z założenia trialowy jednak bez poważnych przeróbek (wymiana kół, przekładni itp.) nie nadaje się w teren. Po przeróbkach pokazuje pazur. W większości podchodzi pod klasę scaled lub extreme, można przerobić na trucka, ale na crawlera raczej się nie nadaje.
-Tamiya CC-01-przede wszystkim tani model, nadający się niestety tylko w lekki teren czyli scaled, przeróbki są nie opłacalne jednak można coś z niego wycisnąć.
-Tamiya Clod Buster-duży, 2silnikowy, bardzo popularny model służący za doskonałą bazę to budowy crawlera. Z racji wieku, posiada sporą paletę części tuningowych.
-Hpi Wheele king (4x4!)-wersja 2wd wymaga konwersji na 4wd, następnie mając 4x4 można przystosować model do prawie każdej klasy, jednak wiążą się z tym spore koszty.
-rc4wd Trial finder-wyższa półka modeli do scaled, ze względu na cenę, w całości wykonany z aluminium. Fabrycznie gotowy do klasy scaled, jednak jest drogi w zakupie i utrzymaniu,
-rc4wd diablo- wyższa półka modeli do klasy crawler, nadaje się na bazę do extreme lub trucka. W całości wykonany z aluminium. Fabrycznie gotowy do klasy crawler, jednak jest drogi w zakupie i utrzymaniu.
-Traxxas Summit-olbrzymi(1:8)crawler, cechą szczególną są zdalnie blokowane dyferencjały, 2 biegowa skrzynia biegów oraz niezależne zawieszenie. Niestety nie ma dla niego klasy na zawodach w Polsce
-Tamiya TXT-1-skala 1:8, napęd 2 silnikami, podobnie jak summit-nie może startować w zawodach.
-Losi MRC/MRC pro- Ostatnio bardzo popularny model, ze względu na wąskie mosty ułatwiające budowę modelu do klasy SS.
Mniej znane modele:
-Duratrax Cliff Climber
-PTI Goliath
-Kyosho Rock Force
-losi 1/10 crawler
-Venom Creeper
-Axial Wraith
7. Kiedy mamy już wybrany model, należy dopasować do niego odpowiednią elektronikę. Do modelu potrzeba:
-Aparaturę(nadajnik, z reguły w zestawie z odbiornikiem)-do sterowania modelem. Dzielimy na „pistoletowe”(2, 3 lub rzadko 4 kanałowe) i „drążkowe” (2-14kanałowe). Ilość kanałów dobieramy do potrzeb modelu, polecam zawsze kupować „z zapasem”. Każdy element (skręt, gaz, wyciągarka, oświetlenie itp.) wymaga jednego kanału. Cena rośnie niestety szybciej od wzrostu ilości kanałów… Podstawowy podział aparatur to modulacje AM, FM i PPM/HRS, natomiast częstotliwości to 27, 40, 75MHz i przy ppm/hrs 2.4GHz. Najgorsze są aparatury AM27MHz, ponieważ łapią najwięcej zakłóceń, następnie poprawa jest przy FM 40 i 75MHz , szczególnie kiedy mamy zamiast kwarcu syntezę (samodzielnie przełączamy kanał przełącznikiem) i na końcu 2.4GHz, które samo wybiera wolny kanał i praktycznie niemożliwe jest złapanie zakłóceń. Ceny oscylują w granicach od 50zł za odpady do kilku tysięcy za modele 2.4GHZ 14 kanałowe. Polecam coś w granicach 200-600zł.
Przykłady najczęściej stosowanych:
AM 27MHz Traxxas TQ3
2.4GHZ Futaba 3PM Fasst
-serwo/serwa-do skręcania kołami(liczba serw=liczba skrętnych osi. Do trialu polecam serwa z metalowymi przekładniami, dosyć mocne (minimum 10kg) i najlepiej wodoodporne. Najtańsze serwa godne polecenia, można kupić od 100zł , natomiast hi-endowe tytanowe serwa mogą kosztować nawet 400zł/szt.
Przykłady najczęściej stosowanych:
Hitec HS-645MG
Hitec HS-5965MG Digital
Hitec HS-7950-TH (topowe)
-silnik/silniki –do napędu
– do wyboru mamy silniki szczotkowe (brushed) i bezszczotkowe tj. trójfazowe (brushless-BL). Silniki bl. Są wydajniejsze, zużywają mniej prądu, jednak są zdecydowanie droższe od szczotkowych. Silniki szczotkowe stosowane w trialu mają od 45t do około 90t. Bezszczotkowe od 18t do 32t. Można stosować inne, jednak zawsze dopasowuje się silnik indywidualnie do przełożenia w modelu. Wydatek od kilkudziesięciu do kilkuset zł.-regulator obrotów (ESC)- do płynnej kontroli prędkości. Podobnie jak z silnikami, im lepszy tym droższy, przy bl 2x lepszy 3x droższy… Najlepiej kupować z założenia wodoodporny regulator, bo uszczelnianie go nie jest wcale łatwe (jak jest, to może być nieskuteczne). Im więcej A (amper) tym lepiej
. Koszt od około 150 do 300zł za szczotkowy i od 200 do ponad 1000 za bl.Popularne zestawy:
Novak Rooster Crawler
Novak goat
EZRUN BL
-akumulator-„paliwo” do modelu-głównie stosuje się już pakiety li-xx, np. life (lifepo4/a123), li-ion, lipo, które są wydajniejsze i pojemniejsze… i droższe. Rzadziej starsze i mniej wydajne Ni-mh i Ni-cd. Na zawody polecam zakup 2 akumulatorów, minimum 2000mAh (2Ah) , jednak nikt nie broni więcej. Koszt ok. 50(nimh) do 200+(lixx)
-ładowarka-„stacja paliw”-do zwykłych ni-mh można kupić zwykłą ładowarkę (modelarską) jednak do li-xx wymagany jest balanser. Temat rzeka. Wyjątkiem są li-ion’y, które balansera nie wymagają (nie wybuchną), jednak odbija się to na utracie żywotności. Najtańsze ładowarki można nabyć nawet za 200zł, jednak topowe to koszt nawet 2000zł.
8. Mając już tyle wiedzy i wybrany model, używając opcji „szukaj” uzupełniamy braki w nabytej wiedzy. Jeśli to nie pomoże, zadajemy pytanie w odpowiednim temacie. Na prawdę nie potrzeba zakładać nowego wątku do jednego pytania. Do tego celu zalecam wątek "Nie wiesz gdzie pytać? Pytaj tutaj!!" ), w ostateczności offtopic. Należy również przywitać się w dziale "Witam, jestem nowy na forum ...." i powiedzieć kilka słów o sobie (nie numer buta tylko np. kto zaraził Cię tym hobby
)9. Kiedy już model jest namacalny fizycznie, można założyć (w odpowiednim miejscu
- Garaż ) relację z budowy, popartą oczywiście w miarę możliwości zdjęciami. 10. Kiedy model jest już zwarty i gotowy do jazdy, wypada pojawić się chociaż raz na zawodach, żeby do końca poczuć klimat trialu. (To również warunek do otrzymania rangi AT-Action Team umożliwiającej wgląd w zamknięty dla zawodników dział forum)
!!WAŻNE!!
Trial to prawie choroba, i do tego zaraźliwa. Zaczynając zabawę z tym hobby jest naprawdę ciężko skończyć, a model to studnia bez dna.
(nie mówcie potem, że nie ostrzegałem
)Pierwsze objawy to mówienie "bry" zamiast "dzieńdoBRY" natomiast kolejny to naRCa...
RTI: Do obliczenia współczynnika RTI należy wykorzystać rampę o kącie nachylenia 30 stopni z podziałką wzdłuż najazdu. Najeżdżamy jednym kołem modelu na rampę do momentu aż kolejne koło nie straci przyczepności z podłożem.
Mierzymy dystans najazdu (przykładowo 15 cm) oraz rozstaw osi modelu (przykładowo 30 cm).
Uzyskujemy dane podstawiemy do wzoru: D÷WB×1000=RTI
W naszym przypadku 15÷30×1000=0,5×1000=500
Pomocne linki:
Podstawowy kosztorys trialowca
Elektroniczne porady
Wykaz opon 2.2
Wymiary mostów
Zestawy bezszczotkowe
Przeróbka serwa na wyciągarkę
Spis serw
Budowa własnego oświetlenia LED
Kalkulator RTI
